حروف مذلقهحروف مذلقه، حروف دارای صفت اذلاق (تلفظ به تندی و آسانی) است. ۱ - تعریف و اقسامحروف ۲۸ گانه عربی به لحاظ تلفظ شدن به نرمی و سبکی یا به سنگینی (داشتن صفت اذلاق یا اصمات) به دو دسته می‌شوند: ۱.۱ - حروف مذلقه«ذلق» در لغت به معنای تیزی، و «اذلاق» به معنای «تیز کردن» است. در اصطلاح تجوید عبارتست از: سرعت و سهولت تلفظ حرف. «حروف مذلقه» عبارتند از: (ب - ر - ف - ل - م - ن). این حروف در عبارت «فرمن لب» جمع شده‌اند. از میان شش حرف مذلقه، حروف «ر»، «ل» و «ن» از نوک زبان و تیزی سر زبان ادا می‌شوند، و سه حرف «ب» و «م» و «ف» به کمک لب‌ها تلفظ می‌شوند که به آن‌ها حروف شفهی یا شفوی می‌گویند. ۱.۲ - حروف مصمتهاصمات از صفات اصلی حروف است. در لغت به معنای خاموش کردن و ساکت کردن است و در اصطلاح علم تجوید به معنای سنگین و سخت اداء شدن حرف و امتناع آن از سهولت در تلفظ است. از آنجا که تلفظ این حروف ثقیل و سنگین است، معمولا در کلمات چهارحرفی و بیشتر همگی حروف از حروف اصمات نخواهند بود؛ بلکه از حروف اذلاق (تندی و آسانی) نیز در این کلمات وجود خواهد داشت؛ مانند: «سفرجل» که «ر» و «ف» از حروف مذلقه هستند. به همین دلیل، گفته‌اند این حروف از جمع شدن در کلمات چهار یا پنج حرفی امتناع دارند. به جز حروف «اذلاق» (ب، ر، ف، ل، م، ن) بقیه حروف «مصمته» هستند. [۱]
محیسن، محمدسالم، الرائدفی تجویدالقرآن، ص(۴۸-۵۰).
[۲]
صبره، علی، -۱۹۴۸، العقدالفریدفی فن التجوید، ص۴۴.
۲ - عناوین مرتبطصفت اذلاق، صفت اصمات. ۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «حروف مذلقه». |